Αχίλλειος τένοντας

Ο Αχίλλειος τένοντας αποτελεί τον μεγαλύτερο και ισχυρότερο τένοντα του ανθρώπινου σώματος. Προέρχεται από τη συμβολή του γαστροκνήμιου και του υποκνημίδιου μυός και καταφύεται στην οπίσθια επιφάνεια του οστού της πτέρνας. Το μήκος του κυμαίνεται περίπου στα 12–15 εκατοστά, ενώ η πορεία του είναι υποδόρια, πίσω από την ποδοκνημική άρθρωση.

Η κατασκευή του περιλαμβάνει πυκνό συνδετικό ιστό, οργανωμένο σε ίνες κολλαγόνου, με μικρή περιεκτικότητα σε αγγεία. Το τμήμα του τένοντα που απέχει 2 έως 6 εκατοστά από την κατάφυσή του από την πτέρνα έχει χαμηλή αιμάτωση, γεγονός που σχετίζεται άμεσα με την προδιάθεση για εκφυλιστικές αλλοιώσεις και τραυματισμούς.

Λειτουργικός ρόλος και ιδιαιτερότητες

Ο Αχίλλειος τένοντας διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην κάμψη της ποδοκνημικής άρθρωσης, δηλαδή στην κίνηση που επιτρέπει την ανύψωση της πτέρνας και την ώθηση του σώματος προς τα εμπρός. Κατά την εκτέλεση κινήσεων όπως η βάδιση, το τρέξιμο ή τα άλματα, ο τένοντας δέχεται μηχανικά φορτία πολλαπλάσια του σωματικού βάρους.

Πέρα από τη μεταφορά της μυϊκής σύσπασης στην πτέρνα, ο τένοντας λειτουργεί και ως δομή αποθήκευσης και απελευθέρωσης ελαστικής ενέργειας, που συμβάλλει στην αποδοτικότητα της κίνησης. Οποιαδήποτε διαταραχή της μηχανικής του συνέχειας ή της δομικής του ακεραιότητας οδηγεί σε απώλεια της κινητικής απόδοσης και της σταθερότητας του άκρου ποδός.

Παθήσεις που προσβάλλουν τον Αχίλλειο τένοντα

Ο Αχίλλειος τένοντας είναι ευάλωτος σε φλεγμονώδεις και εκφυλιστικές αλλοιώσεις, εξαιτίας της συνεχούς καταπόνησης στην οποία υποβάλλεται. Οι κυριότερες παθήσεις περιλαμβάνουν:

• Τενοντίτιδα Αχίλλειου τένοντα: Οξεία φλεγμονώδης πάθηση που σχετίζεται με υπέρχρηση, ανεπαρκή αποκατάσταση ή λανθασμένη τεχνική άσκησης. Εκδηλώνεται με πόνο, ερυθρότητα και δυσκαμψία, τα οποία επιδεινώνονται με τη δραστηριότητα και υποχωρούν με την ανάπαυση.
• Καταφυτική τενοντίτιδα του Αχίλλειου τένοντα: Πάθηση που επηρεάζει την περιοχή πρόσφυσης του τένοντα στην πτέρνα. Συχνά συνοδεύεται από εναποθέσεις ασβεστίου ή σχηματισμό άκανθας. Προκαλεί πόνο κατά τη φόρτιση και περιορισμό της κινητικότητας.
• Ρήξη Αχίλλειου τένοντα: Συνήθως πλήρης, με αιφνίδια εμφάνιση κατά τη διάρκεια σωματικής καταπόνησης. Ο ασθενής αναφέρει έντονο πόνο, αίσθημα «χτυπήματος» και αδυναμία στήριξης του σκέλους. Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με φυσική εξέταση και απεικονιστικό έλεγχο.

Αχίλλειος τένοντας: Παράγοντες κινδύνου για τραυματισμό

• Απότομη αύξηση στην ένταση ή τη διάρκεια της φυσικής δραστηριότητας
• Χρήση ακατάλληλων ή φθαρμένων αθλητικών υποδημάτων
• Ανατομικές ιδιαιτερότητες (πλατυποδία, κοιλοποδία, ανισοσκελία)
• Προχωρημένη ηλικία και μειωμένη αγγείωση
• Λήψη κορτικοστεροειδών ή κινολονών

Διάγνωση των παθήσεων του Αχίλλειου τένοντα

Η κλινική εξέταση αποκαλύπτει, σε περίπτωση τενοντίτιδας,  ευαισθησία στην πίεση, τοπική πάχυνση, καθώς και περιορισμό στην ενεργητική κίνηση. Η δοκιμασία Thompson, όπου η γάμπα συμπιέζεται παθητικά για να παρατηρηθεί η ανταπόκριση της ποδοκνημικής, είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για τη διάγνωση ρήξης.

Ο απεικονιστικός έλεγχος περιλαμβάνει υπερηχογράφημα μαλακών μορίων για τη μελέτη της υφής και του πάχους του τένοντα, και μαγνητική τομογραφία για ακριβή απεικόνιση σε περιπτώσεις αμφιλεγόμενων ή σοβαρών βλαβών.

Αντιμετώπιση και θεραπευτικές προσεγγίσεις

Η αντιμετώπιση εξαρτάται από τον τύπο της βλάβης. Οι ήπιες τενοντοπάθειες μπορούν να αντιμετωπιστούν συντηρητικά, με:

• Ανάπαυση και προσωρινό περιορισμό φόρτισης
• Αντιφλεγμονώδη φάρμακα
• Παγοθεραπεία
• Φυσικοθεραπεία
• Χρήση ορθωτικών πελμάτων, όταν συνυπάρχουν ανατομικές αποκλίσεις
• Σταδιακή επάνοδος σε αθλητικές δραστηριότητες

Σε περιπτώσεις πλήρους ρήξης, ενδείκνυται χειρουργική αποκατάσταση, μετεγχειρητική ακινητοποίηση και εξειδικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης. Η επάνοδος σε πλήρη δραστηριότητα απαιτεί 4 έως 6 μήνες, ανάλογα με την ηλικία και τη συνεργασία του ασθενούς. Η συρραφή του αχιλλείου τένοντα γίνεται είτε ανοικτά (κλασική χειρουργική τομή και προσπέλαση), είτε διαδερμικά (μικρές τομές του δέρματος).

Αχίλλειος τένοντας: Πρόληψη τραυματισμών

Η πρόληψη περιλαμβάνει προοδευτική αύξηση της έντασης στην άσκηση, κατάλληλη προθέρμανση και διατάσεις, καθώς και σωστή επιλογή υποδημάτων. Επίσης, ιδιαίτερη σημασία έχει η αποκατάσταση της μυϊκής ανισορροπίας, κυρίως μεταξύ γαστροκνημίων και περονιαίων μυών, μέσω στοχευμένων ασκήσεων ενδυνάμωσης.

Η πρώιμη αναγνώριση των συμπτωμάτων και η έγκαιρη ιατρική εκτίμηση είναι καθοριστικές για την αποτροπή μόνιμης βλάβης και την αποφυγή χειρουργικής παρέμβασης.

Ο  Ορθοπαιδικός Χειρουργός Γεώργιος Κόλλιας, με πολυετή εμπειρία στην αντιμετώπιση παθήσεων του ποδιού και του πέλματος, παρέχει εξειδικευμένη φροντίδα σε περιπτώσεις προβλημάτων που σχετίζονται με τον Αχίλλειο τένοντα, προσαρμόζοντας τη θεραπευτική προσέγγιση στις ανάγκες και τη λειτουργικότητα κάθε ασθενούς.

 Επικοινωνήστε μαζί του για να προγραμματίσετε το ραντεβού σας.